Hoe vergaat het filmmakers en -filmprojecten in deze aparte tijden? Om een vinger aan de pols te houden informeert Limburg Film Office om de zoveel tijd naar actuele projecten bij filmmakers. Ditmaal aan het woord: regisseur en producent Jotja Bessems over haar project Grenzen, dat eerder dit jaar steun kreeg van het Limburg Film Fonds. De documentaire is een familieportret dat zich afspeelt in een veranderend grenslandschap. In het Zuid-Limburgse Kerkrade, de stad van haar moeders familie, loopt de grens met Duitsland dwars door de bebouwde kom. Wat vandaag de dag een onzichtbare overgang is, vormde voorheen een dreigende scheidslijn die nog steeds sporen nalaat in de hoofden en harten van de grensbewoners. Wat is de invloed anno nu van die grens?

Achtergrond

“Het idee voor Grenzen ontstond tijdens de productie en vertoningen van mijn film Stad onderweg, over de evacuatie van Kerkrade aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. Toen trof me al de grote invloed die de grens heeft gehad op het leven van veel inwoners. In Kerkrade en Herzogenrath loopt, net als in de meeste Limburgse grensgebieden, de grens dwars door families heen. De oorlog dreef gezinnen uiteen en legde een zware wissel op hun leven. Terwijl die geografische scheiding sinds de openstelling van de grenzen in de jaren ‘90 steeds meer aan betekenis verloor, werd deze tijdens corona ineens weer actueel. Toen ik vervolgens op het bijzondere verhaal van een Kerkraadse familie stuitte, waarin drie grensgebieden samen komen (Kerkrade – Herzogenrath, El Paso Texas – Ciudad Juárez Mexico en voormalig Oost- en West-Duitsland), viel alles op z’n plek.”

De rol van Limburg

Het proces

“Op dit moment bevind ik me nog in de research- en schrijffase. Door gesprekken met grensbewoners en wetenschappers, het kijken van films en lezen van boeken en gedichten, en het ronddolen in grensgebieden, probeer ik vat te krijgen op de betekenis van het begrip grenzen. Op het moment van schrijven is de grens met de Verenigde Staten en Mexico nog gesloten voor EU-burgers. Zodra deze weer open gaat, wil ik El Paso en Ciudad Juárez bezoeken om ter plekke een beeld te krijgen van dit grensgebied en de emoties die dit thema daar oproepen.”

Blik op de toekomst

“Ondertussen ben ik bezig met contacten over de grens voor mogelijke vertoningen en samenwerkingen. Met Stad Onderweg tour ik deze maanden door Duitsland, voor vertoningen net over de grens. Die reizen brengen me verder voor de inhoudelijke invulling van het verhaal, en scheppen ook weer mogelijkheden voor toekomstige vertoningen van Grenzen. In inspirerende gesprekken met coach en documentairemaker Marc Schmidt proberen we het verhaal te construeren en een vorm te vinden om dit thema te visualiseren. Het is een heel boeiend en leerzaam proces, over een waanzinnig interessant en veelzijdig onderwerp, dat me nog wel even bezighoudt. Het plan is volgend jaar een treatment op te leveren om in het najaar of daarna te kunnen gaan draaien.”