Hoe vergaat het filmmakers en -filmprojecten die geld hebben gekregen van LFO? Om een vinger aan de pols te houden informeert Limburg Film Office om de zoveel tijd naar actuele projecten bij filmmakers. Ditmaal aan het woord: regisseur Suzanne Raes over Geloof in het goede, haar documentaire over het Draaksteken in Beesel. In 2022 schreef Suzanne ook al een blog over dit project.

Het draaksteken vond plaats in de zomer van 2023. Hoe was dat?

“Bijna 40 dagen filmen verspreid over twee jaar tijd is niet mis. Niki Janssen (research), Rob Hodselmans (camera) en Alex Booy (geluid) en ik hebben ons in die jaren steeds meer thuis gevoeld in Beesel en echt hele bijzondere dingen kunnen filmen. We hebben de opnames afgerond met de laatste uitvoering van het Draaksteken in augustus. Juist op die laatste avond konden we de ontlading filmen die dit hele bijzondere en intensieve traject bij onze hoofdrolspelers teweeg bracht.”

En toen?

“Daarna heb ik het project bewust even laten liggen en de montage met Noud Holtmans uitgesteld tot december. We hadden zoveel materiaal en zoveel verhaallijnen en dan helpt het om wat afstand te nemen. Waar moest de film nou echt over gaan? De gefilmde momenten die bleven hangen zijn dan leidend. Zoals de uitspraak van Frans Pollux, gefilmd op de eerste draaidag: “Als de mensen in Nederland zien wat er in Beesel gebeurt, kunnen ze er wat van leren.” De film is ook een zoektocht daarnaar: wat zou je dan kunnen leren van het Draaksteken? Niet dat in Beesel alles op rolletjes loopt. Ook in dit kleine dorp zie je de thema’s terug waar heel Nederland mee worstelt. Eén van de hoofdpersonen van de film zegt: “De Draak is onze spiegel, juist door het Draaksteken kunnen we de pijnpunten van het nu zien.”  Wat zijn die pijnpunten dan? Die gaan voor mij over machthebbers die niet weten waar mensen dagelijks mee te maken hebben. Over mensen die zich door de macht in de steek gelaten voelen. Maar de nieuwe tekst van het Draaksteken gaat ook over emancipatie van minderheden en polarisatie: “Iedereen heeft zijn eigen verhaal, wie weet nog wat de waarheid is?” De spanning tussen traditie en vernieuwing, hoe voorkom je dat je vastroest in geijkte patronen en hoe behoud je wat waardevol is?”

Zijn er nog meer nieuwe lagen in je documentaire geslopen in die twee jaar?

“De meest ‘spiegelende’ tekst uit het stuk is: “Het kwaad zit in iedereen”. Mensen kunnen met de beste bedoelingen dingen doen die de ander kwetsen. Een documentaire is bij uitstek een manier om inzicht te geven hoe andere mensen in elkaar zitten, en om je in die ander te kunnen verplaatsen. Ook in Beesel komen mensen soms tegenover elkaar te staan. Hoewel de coronacrisis geen rol in de film speelt, konden we er ook niet helemaal om heen. Want ook in Beesel heeft die tijd gezorgd voor polarisatie. Het verschil echter met het leven in de stad of in de virtuele werkelijkheid van social media is dat mensen in een dorp wat voorzichtiger zijn in het uiten van die kritiek. Je kan niet zomaar alles roepen als je zo bij elkaar betrokken bent.”

Maar het Draaksteken is natuurlijk ook een verbindingsmiddel.

“Het mooiste wat ik zag en in de film kon laten zien is dat er ondanks die verschillen in machtsposities en standpunten het Draaksteken er inderdaad werkelijk voor zorgt dat mensen zich met elkaar verbinden. Door die bijzondere samenwerking worden verschillen overstegen. De filmtitel Geloof in het goede heb ik niet voor niets en zonder enige ironie van het Draaksteken 2023 afgeleid. “Ieder dorp zou een Draaksteken moeten hebben” hoorde ik zeggen en ik geloof dat dat precies de les is die ik in Beesel geleerd heb. Uiteindelijk willen mensen niets liever dan samen mooie dingen maken, en verbonden zijn. Mensen willen gezien worden, niet in een hokje blijven zitten, maar elkaar tegenkomen. In onze film wordt het Draaksteken een verhaal in een verhaal. De tekst van het nieuwe stuk bleek veel parallellen te hebben met het dagelijks leven. Het thema macht kan over de koning in het stuk gaan, of over Mark Rutte, maar ook over de regisseurs die proberen de touwtjes in handen te houden.”

En al een idee wat er met de documentaire gaat gebeuren als hij af is?

“De film is een productie van Docmakers, producent Ilja Roomans en zal bij de NPO worden uitgezonden. Maar waar hij voor het eerst wordt vertoond daar kunnen we nog niks over zeggen. Dat zou het Nederlands Filmfestival kunnen zijn in Utrecht in september of het Limburgs Filmfestival in oktober, of misschien wel allebei. We onderzoeken ook of het mogelijk is om de film in enkele theaters te vertonen. Het is natuurlijk geweldig dat er in Limburg al zoveel aandacht was voor het Draaksteken, maar deze film over een unieke traditie en de manier waarop het de parallellen laat zien met de huidige maatschappij verdient naar mijn idee ook landelijk meer bekendheid.”